Xét xử phúc thẩm vụ án Vạn Thịnh Phát giai đoạn 2: Giảm án cho vợ chồng Trương Mỹ Lan

Bị cáo Trương Mỹ Lan.

Bị cáo Trương Mỹ Lan (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) được giảm án tù chung thân xuống 20 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Theo Hội đồng xét xử, hồ sơ vụ án và kết quả thẩm vấn có căn cứ xác định, bị cáo Trương Mỹ Lan nắm giữ phần lớn cổ phần của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB. Khoảng tháng 8/2018, Ngân hàng SCB đang ở trong tình trạng bị các cơ quan quản lý thanh tra, kiểm tra; việc xin cấp tín dụng từ Ngân hàng SCB của các công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát gặp khó khăn, kèm theo nợ xấu kéo dài.

Trước tình hình trên, Trương Mỹ Lan chủ trì họp bàn với các bị cáo là nhân sự chủ chốt của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB và Công ty Cổ phần chứng khoán Tân Việt (Công ty chứng khoán Tân Việt), đưa ra chủ trương chọn 4 công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (An Đông, Sunny World, Quang Thuận và Setra) để phát hành 25 mã trái phiếu "khống”, không có tài sản đảm bảo, với tổng khối lượng 308.691.388 trái phiếu rồi chào bán bất hợp pháp, huy động vốn của 35.824 nhà đầu tư, thu về số tiền hàng chục nghìn tỷ đồng.

Số tiền trên không được sử dụng đúng mục đích phát hành trái phiếu, Lan và đồng phạm sử dụng vào mục đích khác như, trả nợ vay ngân hàng, trả gốc, lãi trái phiếu, chi dự án, chuyển tiền ra nước ngoài và mục đích cá nhân của Trương Mỹ Lan, dẫn đến mất khả năng thanh toán nợ trái phiếu. Tính đến ngày 7/10/2022, Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã chiếm đoạt số tiền hơn 30.081 tỷ đồng của 35.824 bị hại.

Ngoài ra, cáo trạng xác định, trong 10 năm từ năm 2012 - 2022, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát sử dụng 23 công ty (12 công ty tại Việt Nam và 11 công ty, tổ chức nước ngoài) để chuyển tiền ra nước ngoài và nhận tiền từ nước ngoài về Việt Nam. Trong đó, 21 công ty thực hiện 78 giao dịch chuyển tiền ra nước ngoài trái quy định (tổng cộng 1,5 tỷ USD, tương đương 35.360 tỷ đồng) và 152 giao dịch nhận tiền từ nước ngoài về (tổng 3 tỷ USD, tương đương 71.360 tỷ đồng). Tổng số tiền Trương Mỹ Lan bị cáo buộc vận chuyển trái phép qua biên giới là 4,5 tỷ USD (khoảng 106.730 tỷ đồng).

Trương Mỹ Lan và đồng phạm còn bị cáo buộc tội "Rửa tiền” từ nguồn tiền tham ô tài sản của Ngân hàng SCB với số tiền 445.747 tỷ đồng. Theo đó, để che giấu nguồn gốc tiền và hợp thức số tiền đã "rút ruột” của Ngân hàng SCB, bị cáo Trương Mỹ Lan chỉ đạo các thuộc cấp thực hiện nhiều thủ đoạn "rửa” tiền bằng cách rút tiền ra rồi chuyển vào lòng vòng hàng trăm tài khoản cá nhân và pháp nhân để sử dụng theo chỉ đạo của Lan.

Hội đồng xét xử xác định, Trương Mỹ Lan là người giữ vai trò chính trong cả 3 tội danh. Những đồng phạm còn lại giúp sức cho bị cáo thực hiện hành vi phạm tội. Bản án sơ thẩm xử phạt bị cáo và đồng phạm là đúng người, đúng tội, không oan sai.

Tuy nhiên, sau phiên xử sơ thẩm, Tòa cấp cao nhận thông báo của Cục thi hành án thông báo về việc đã thu hồi được hơn 8.600 tỷ đồng từ giai đoạn một của vụ án. Đây là số tiền rất lớn, ngoài ra còn có khả năng thu hồi được số tiền 15.000 tỷ đồng trong thời gian sắp tới. Các khoản tiền này chưa bao gồm số cổ phần, cổ phiếu và các khoản tiền tổ chức, cá nhân khác phải hoàn trả cho Lan là 21.000 tỷ đồng. Theo bản án sơ thẩm giai đoạn một của vụ án, Tòa xác định, số tiền thu hồi được của cả 2 giai đoạn được ưu tiên dùng để thi hành án khắc phục hậu quả cho các trái chủ. Do đó, Hội đồng xét xử xác định số tiền đã thu hồi và dự kiến thu hồi để khắc phục thiện hại cho các bị hại rất lớn, đây được xem là tình tiết mới.

Bị cáo Lan có nhiều tình tiết giảm nhẹ khác, ăn năn hối cải, dùng nhiều tài sản khác để khắc phục thiệt hại... Do đó, Tòa chấp nhận giảm nhẹ hình phạt cho Lan từ chung thân xuống 20 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, giữ nguyên hình phạt 12 năm tù về tội "Rửa tiền" và 8 năm tù tội "Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới". Tuy nhiên, tổng hợp với mức án tử hình (đã có hiệu lực pháp luật) tại giai đoạn một của vụ án, Trương Mỹ Lan phải chấp hành hình phạt chung là tử hình.

Về trách nhiệm dân sự, Hội đồng xét xử xác định, toàn bộ tiền chiếm đoạt từ hành vi phát hành trái phiếu, các bị cáo đều chuyển cho Trương Mỹ Lan sử dụng vào mục đích cá nhân nên Lan phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Tòa tiếp tục kê biên các tài sản của Lan và gia đình, có liên quan đến hành vi sai phạm, đảm bảo cho việc thi hành án.

Đối với kháng cáo của bị cáo Võ Tấn Hoàng Văn (cựu Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB), Hội đồng xét xử không chấp nhận, tuyên y án 12 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, 5 năm tù về tội "Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới”; tổng hợp hình phạt với bản án giai đoạn một, bị cáo Văn phải chấp hành hình phạt tù chung thân.

Theo Hội đồng xét xử, bị cáo Văn lợi dụng mạng lưới nhân viên giúp sức cho Trương Mỹ Lan trong việc phân phối chứng khoán đến các khách hàng, chiếm đoạt 28.000 tỷ đồng. Mức án tòa sơ thẩm tuyên là phù hợp, tại tòa phúc thẩm bị cáo không cung cấp thêm tình tiết giảm nhẹ mới.

Hội đồng xét xử bác kháng cáo của bị cáo Bùi Anh Dũng (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Ngân hàng SCB) do không có tình tiết mới, giữ nguyên hình phạt 10 năm tù. Tổng hợp hình phạt với bản án giai đoạn một, bị cáo Dũng phải chấp hành hình phạt tù chung thân.

Bị cáo Chu Lập Cơ (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Đầu tư Times Square, chồng của Trương Mỹ Lan) dù không kháng cáo, không bị kháng nghị nhưng Hội đồng xét xử xác định bị cáo đã nộp lại toàn bộ số tiền bị cáo buộc về tội "Rửa tiền” (30 tỷ đồng) và tiếp tục nộp thêm 5 tỷ đồng để khắc phục chung hậu quả. Tòa phúc thẩm cho rằng, bị cáo phạm tội có phần hạn chế, phụ thuộc nên mức án 2 năm tù cấp sơ thẩm tuyên phạt Cơ là có phần nghiêm khắc nên giảm nhẹ hình phạt còn 1 năm tù; tổng hợp với bản án 7 năm tù ở giai đoạn 1, buộc bị cáo phải chấp hành 8 năm tù.

Đối với 23 bị cáo còn lại, Tòa ghi nhận, sau phiên sơ thẩm, các bị cáo tích cực khắc phục thêm một phần thiệt hại của vụ án; một số bị cáo có vai trò hạn chế, gia đình có hoàn cảnh khó khăn, có công với cách mạng... nên giảm nhẹ một phần hình phạt từ 1 - 2 năm tù. Trong đó, bị cáo Trương Huệ Vân (cựu Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, cựu Tổng Giám đốc Công ty Tập đoàn quản lý bất động sản Windsor, cháu gái bị cáo Trương Mỹ Lan) được giảm hình phạt từ 5 năm tù xuống còn 3 năm tù về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.